Xadrez, unha ferramenta de integración social

Manuel Vilariño

(Profesor de Matemáticas)

Hai 3 anos, no IES Perdouro comezamos a desenvolver unha iniciativa que procuraba a promoción dunha cultura xadrecística, aproveitando o tirón político e mediático das diferentes resolucións dos parlamentos europeo, español e galego a prol de situar o xadrez no currículo educativo. A día de hoxe, esa cultura agromou e fica consolidada con varios eventos de carácter didáctico e lúdico que desenvolvemos ao longo de todo o ano.

Paralelamente a estes traballos, fóronse poñendo de actualidade os efectos positivos que ten o xadrez, non só nas vertentes educativas, nomeadamente no relativo ás competencias que toca a materia de matemáticas e na mellora da comprensión lectora,  mais tamén no uso terapéutico -por exemplo na rehabilitación cognitiva de alumnado con TDAH- e no social, na integración de determinados colectivos con necesidades especiais. E é este último aspecto o que dá lugar a esta publicación.

O noso centro conta cun 20% de alumnado estranxeiro de 16 nacionalidades diferentes. Todos os anos chegan rapaces e rapazas doutros países, en especial Cabo Verde, con descoñecemento das linguas europeas e, en xeral, con desfase curricular. A atención a esta diversidade é un dos piares da actuación do noso centro, entrando aí o espíritu Modelo Burela como actor de integración.

A principios deste curso, o alumno portugués Luís Carlos Graça Silva comezaba a súa andaina no noso centro, sen moita información sobre o sistema educativo galego, mais sabendo que no instituto se xogaba ao xadrez. Foi por ese motivo convidado a participar nunha sesión da materia de libre configuración de 2º da ESO para se enfrentar ao campión dun torneo inicial que se disputara durante as primeiras semanas. A partida finalizou en táboas, mais deu pé a que o alumnado estranxeiro que compartía moitas horas con Luís se interesase polo xogo.

Decidimos aproveitar a oportunidade educativa que se presentaba e estender a materia de Xadrez a este alumnado estranxeiro recén chegado ensinándolle a xogar durante o seu período lectivo.

Comprobamos que podíamos practicar as nosas linguas, determinadas habilidades sociais (respeto ao rival, recoñecemento do bo xogo, análise das partidas), adaptación a unhas normas prefixadas, responsabilidade na toma de decisións… aspectos máis importantes para este alumnado que os contidos puramente conceptuais presentes no currículo. Ademais, de paso, integrábamolos no torneo anual de xadrez que se disputa durante varias semanas no noso centro.

Así foi como Raquel, Robson e Ronaldo acompañaron a Luís neste torneo e no encontro xadrecístico celebrado co instituto Maria Sarmiento de Viveiro.

Seguramente, cando falamos de educación, os resultados puramente deportivos perden importancia, mais, neste caso, quixemos destacar a victoria de Luís Carlos dunha maneira especial. Foi un exemplo de deportividade, compañeirismo e tamén de compromiso, xa que aceptou de moi boas formas a renuncia a participar no evento co IES María Sarmiento incorporándose á organización para exercer de maneira impecable como árbitro do torneo.

Finalizamos esta crónica co noso vencedor, que recibiu a homenaxe dos seus compañeiros e compañeiras en recoñecemento a este grande ano xadrecístico.

TWIN PEAKS MODEL

Matías Nicieza

If you follow our project, then you know exactly how to contextualise this. Back in 2008, when we were weaving our documentary “Modelo Burela” (filming bridging shots, which would be later mixed with the 52 interviews to develop A Mariña´s human factor), it came to my mind the idea of paying a visual homage to my favourite TV show ever, Twin Peaks.
I thought of recreating as accurately as possible one of the show´s most iconic shots, that is, the one with the town´s welcome sign on the road. My idea was to transfer that shot to our own town, which slightly resembles Twin Peaks' geography.
It was just a little unnoticed joke right until some weeks ago, when I thought of posting the comparative image of the show's shot and my own recreation of it on my personal Facebook profile.
A few days later, I found out by chance that the picture was being widely moved around from another Facebook page, which is humorously devoted to international film dubbed into our language. It seems my idea found its audience as a meme. I could not be happier about that.
I should insist: this is not what this project is about. But in any case, Modelo Burela, just like another character from Twin Peaks, can sometimes change in appearance and location in the most surprising ways.

You can check the original Galician version of this entry at http://modeloburela.blogspot.com.es/2017/06/modelo-twin-peaks.html (Translated by Cristian Pernas)

DJUNTA MÔ

Luis Manuel Ramilo Machado

Bernardo envioume un whatsapp: Viche o artigo que sobre Antonina Semedo publicou Loly Chas no blogue do Perdouro?

Contestei. A Bernardo sempre hai que contestarlle, non porque sexa unha obriga senón porque é un deber.

Ola Bernardo, ola a todos, un bico para Miruca:

Non, non lera o artigo. Agora si.

Xa coñecía de vista a Antonina Semedo de vela actuar na biblioteca do IES Perdouro un ano, tal vez 2011, cando levastes as Batuko Tabanka para pechar o traballo realizado durante o curso sobre o galego na Sanidade ou quizais o do galego no comercio (ambos incluídos no Modelo Burela).

Lémbrome que as alumnas inmigrantes do IES colaboraron nos actos daquel día e que entre todas encheron duns sons, bailes e sorrisos contundentes a biblioteca. Nada mellor que libros e sorrisos.

Agora deixádeme que vos conte publicamente:

Teño un cd/dvd de Batuko Tabanka (DJUNTA MÔ). Compreillo na sala de profesores á propia Antonina Semedo cando non sabía que era Antonina Semedo. Eu acababa de chegar a Burela e por timidez non lle pedín que mo asinase.

Gústanme tres cancións: "Cumpra vistu", "Brinka Kumi" e "Carlos Veiga".

Sexa raro ou non o sexa, é un cd que adoito escoitar os sábados ou os domingos mentres fago a comida.

Por certo, apeteceríame moito cantar con Batuco Tabanka algunha canción de Andrés Dobarro ("O tren", "Corpiño xeitoso", "Teño saudade"...). Creo que soaría ben… moi ben… 

GABRIEL ANDRÉ IGLESIAS

MODELO TWIN PEAKS

Matías Nicieza

Se seguides o noso proxecto, sabedes contextualizar perfectamente. Cando alá polo ano 2008 estabamos a compoñer o documental “Modelo Burela”, gravando os planos de recurso que servirían para combinar coas 52 entrevistas que desenvolven o factor humano do corazón da Mariña, ocorréuseme facerlle unha homenaxe visual á miña serie de televisión favorita de sempre, “Twin Peaks”. 

Pensei en reproducir coa maior exactitude posíbel un dos seus planos máis icónicos, o da estrada co rótulo de benvida á poboación que da nome á serie, facendo o mesmo coa entrada á nosa vila, dunha xeografía vagamente similar. 

Foi unicamente unha pequena brincadeira que ninguén pareceu notar até que hai unhas semanas se me ocorreu celebrar o retorno de “Twin Peaks” ás pantallas subindo ao meu perfil persoal de Facebook unha imaxe comparativa do plano orixinal e a miña reprodución.

Uns días despois, descubrín por casualidade que a imaxe estaba a ser amplamente difundida desde unha páxina da mesma rede social que trata con humor sobre o cinema internacional dobrado á nosa lingua.

Parece que a miña ocorrencia atopou o seu público en forma de meme e eu non podo estar máis contento. Reitero: o proxecto non vai diso. Mais o Modelo Burela, como un personaxe máis de Twin Peaks, ás veces muda de apariencia e lugar dos xeitos máis sorprendentes.