As visitas de nenas e nenos a Radio Burela

Matías Nicieza

Reprodución do presente que Paula lle deu a Matías Nicieza como recordo
da súa visita a Radio Burela

En Radio Burela seguimos recibindo visitas felices. Se hai uns poucos días se achegaba ás nosas instalacións o gato dos Castros xunto cunha morea de gatiños e gatiñas de dúas patas desde o colexio Virxe do Carme, este mércores visitou o noso programa de Radio Escolar unha pequena artista. 

Chámase Paula, e terá sobre catro anos. Non falou polos micros, mais mentres a súa mamá estaba a ser entrevistada pola masa coral Modelo Burela, Paula, moi concentrada, estaba a prepararnos este regaliño para a emisora. Unha casa que, desde hoxe, convirto na sede oficial da programación Modelo Burela para a xente máis nova.

Tedes as portas abertas  para vir visitala desde o voso colexio cando queirades. 

Agardámosvos!

IN MEMORIAM: D. Ramón Marful

Matías Nicieza

Hai uns poucos anos puxéronse de moda nas redes sociais grupos que celebraban a pertenza a determinadas localidades, con nomes como “Es de tal sitio se…” Burela, por suposto, tamén ten un deses grupos, e no seu día lembro perfectamente que unha persoa escribiu algo así: “Es de Burela se, independentemente das túas crenzas ou de que vaias á igrexa, estás orgulloso do noso don Ramón”. Don Ramón, o noso don Ramón, Ramón Marful Rodríguez, tiña esa capacidade: era imposible non querelo, non admíralo, non sentir orgullo por el. 

Crego, humanista, posuidor dunha retranca e un sentido do humor envexable que o facía ter sempre a resposta xusta para todos os temas e sempre acompañada dun sorriso, galeguista de xeito espontáneo, activo no uso útil da nosa lingua en todos os eidos e no seu, o eclesiástico, onde tantas veces era e segue a ser marxinada, don Ramón era Modelo Burela desde moito tempo antes de que existise o Modelo Burela. El foi a alma do noso proxecto desde o primeiro momento, sempre estivo aí, apoiando e colaborando, e cando fixemos o audiovisual de apoio tiñamos claro que só el podía pechalo. No entorno inigualable da Igrexa da Vila do Medio, o noso templo histórico, un home que era historia viva concedeunos unha entrevista fermosísima que en poucos minutos resumía unha traxectoria vital que era, toda ela, Modelo Burela. Fixemos máis gravacións con el, audiovisuais e radiofónicas, que simplemente non teñen prezo. El foi o modelo do Modelo. 

Agora don Ramón marchou e estamos tristes, mais tamén estamos felices por telo coñecido, tratado e querido. Diciamos no audiovisual: “leva dentro de si o orgullo de ser, como Manuel María, como Marica Campo, como don Ramón Otero Pedrayo”. E nós levamos dentro o orgullo de telo tido como mestre, como amigo, bo e xeneroso. 

Querido don Ramón: GRAZAS.

Texto tomado de www.cronica3.com

FOZ : FINOU MONCHO DE COSME

O xornal de onte informaba do pasamento de don Ramón Marful Rodriguez, focego de Marzán, crego que ó longo da vida rexíu diversas parroquias e nunha delas, a veciña Burela permañecera preto de vinte anos, onde se fixo moi respetado e querido polas xentes da industriosa vila, dadas as dotes humanas que dende a mais temperá idade o adornaban.
A súa bonomía; a humildade, o talante dialogante con todos, sen tipo algún de discriminación; o humor retranqueiro, que sempre o acompañaba; a súa honestidade e altruismo facían del persoeiro singular, sempre identificado coa problemática: as venturas e desventuras dos pobos nos que exercía a labor de apostolado; coas súas necesidades ou aspiracións, xa fosen de orde laboral, socio-económicas, culturais-deportivas e, en xeral,en canto puidera incidir nunha mellora para a vida da veciñanza.
A triste nova circulou por Foz como regueiro informativo; para algúns vellos do lugar, mais desinformados, houbo que aclarar a personalidade de quen se trataba, coa nominación entrañable dos pobos: “ Falamos de Moncho de Cosme…”. Aclarado!.
O cronista, un día mais vello que él, mantivo ó longo da vida unha entrañable amizade e non sabe por canto tempo vai botar de menos a grande aperta que nos dabamos cada vez que se producía o encontro.Estamos seguros de que o “Monchiño de Cosme”, da nosa tan afastada nenez compartida, xa nos olla dende o ceo.
Vaia para a súa familia, todos benqueridos amigos, unha vez mais, a expresión da nosa dor.

Bulló

Por iniciativa do profesor Xoán Xosé Fernández Expósito, fomos comer ao Bulló, un restaurante que non coñecíamos. O lugar xa nos cautivou antes de entrar. A pedra pedra da parede ben coidadiña. A oferta gastronómica manuscrita sobre unha lousa colocada a un lado da porta. O nome moi orixinal que nos lembraba o sabor e o calor das castañas asadas que nos traían quentiñas para animar o corpo alá pola media tarde dunha xornada de traballo. O queixo, os mexillóns e o xamón... todos eles polo seu nome! Son moitas cousas boas xuntas.

Obviamente, quen atende tan ben estes pormenores non atende menos ben as persoas que chegan e os produtos que ofrece para comer. Por iso felicitamos a xerencia e o persoal da cociña. E por iso pedimos permiso para facer as fotos da comunicación "Modelo Burela"... en pleno corazón de Lugo!

O GATO DOS CASTROS

Fermoso presente co que nos obsequiaron os Gatiños e Gatiñas dos Castros.
Desde agora, terémolo con nós durante as nosas emisións da Radio Educativa. 

Por iniciativa das profesoras Mari Carmen Vila e Pili Vázquez, nesta semana tivemos o privilexio de participar nun encontro escolar moi gratificante. Aproveitando que entrábamos nunha hora libre, xusto cando tocou o timbre, escapamos  rápidos como raposos e fomos ao encontro do gatiño dos Castros. A sorpresa foi maiúscula, porque atopamos non un senón moitos. Gatos e gatiñas. Máis pequenos, máis grandes e medianos, o caso é que todos miañaban moi ben.

Alí polo medio andaba o noso querido amigo D. Jesús Arranz, director do Colexio Público Virxe do Carme. Xusto despois de o saudar, entramos na Casa da Xuventude e fomos directamente para o local de Radio Burela, onde nos agardaba o coordinador da actividade: Matías Nicieza.

Todo o que pasou despois está gravado e documentado con fotos. Así temos claro que foi unha experiencia real e non só un soño. 

Para todas as persoas implicadas nesta actividade (as mestras e os mestres, o equipo directivo do colexio, as nenas e os nenos, a AMPA, Matías Nicieza, Lucía Rivas, Sara Gil...), moitas grazas!!

A fotógrafa Lucía Rivas acompañounos nesta sesión didáctica. Karina Parga "cazouna" en plena acción.

Unha vez finalizado o breve obradoiro de comunicación radiofónica, a expedición dos Castros sacou varias fotos de grupo no estudio de Radio Burela. 

Xosé Manuel Carballo Ferreiro: "O primeiro acto do seu proxecto vital rematou"

PALABRAS DA AFILLADA

Padriño, aquí estamos. Parece imposible que chegase este momento, coa vitalidade que sempre tiveche, pero chegou. Non che deu tempo a despedirte, porque tiñas moito traballo estes días e estabas a cousas máis importantes como organizar festival contra o cancro ou ultimar un libro de memorias duns amigos. Non pasa nada, porque para ti a morte non era o final senón O PRINCIPIO tal e como o repetiche miles de veces dende os altares. Na terra estarás sempre presente, porque o corpo desaparece pero as obras perduran e as túas están por todas as partes e en todos os ámbitos nos que te moviche e o que queira sentir a túa presenza que siga a túa estela porque nunca abandonache a ninguén e tampouco agora nos vas deixar sós.

*.*

Todos os que estamos aquí, sabemos que meu padriño foi cura, ANTE TODO, pero non só iso -ou, mellor dito, precisamente por iso-, foi tamén ilusionista, dinamizador cultural, locutor de radio, político, escritor, director teatral e moito máis.

O primeiro acto do seu proxecto vital rematou, así que pídovos un aplauso -deses que tanto desfrutou- para el e para a persoa que sempre estivo entre bastidores, porque nunca xamais quixo roubarlle un ápice de protagonismo. Ela foi a verdadeira responsable de que a obra se puidese representar. A súa irmá: FE CARBALLO FERREIRO.

Dende a túa chaira querida: ADEUS, PADRIÑO. ATA SEMPRE.

PALABRAS DE FRANCISCO PIÑEIRO

(Dramaturgo, actor e director teatral)

O ADEUS BALURO A XOSÉ MANUEL CARBALLO FERREIRO

Chegada a hora da despedida, no nome do grupo de teatro OS BALUROS, quero adicarche unhas palabras:

Non é fácil, X. Manuel, definir a túa presenza nin será fácil encher o teu baleiro.

Queremos agradecerche a túa faceta teatral, pois grazas a esta actividade coñecemos moitos recunchos de Galicia e outros do resto de España; de todos gardamos anécdotas e moi gratos recordos.

Coñecías perfectamente a cada membro do grupo. Aínda nos últimos días estabas pendente de todo e de todos, wasapeabas para dar ánimo e consellos tanto á hora dos ensaios como das actuacións.

Grazas, X. Manuel, pola túa forza, a túa constancia, a túa ensinanza e o teu compromiso con nós.

Sabíamos que eras un bo mago e un bo ilusionista, pero este truco, amigo, non nolo explicaras; esquenceuche falar co teu MENCIÑEIRO que se cadra che tiña unha pócima reservada.

Grazas, mestre, por ensinarnos a ser un grupo de amigas e amigos. D.E.P.

PALABRAS DE XULIO XIZ RAMIL 

(Tomadas de Galiciadigital.com) 

Xosé Manuel Carballo Ferreiro

Medio século de amizade da para moito, e máis se sabes que ese amigo di sempre o que sinte, e cumpre o que fala. Carballo Ferreiro facía honra aos seus apelidos, á súa familia, ao seu concello, á súa terra, e á súa vocación.

Sempre foi por cura por riba de todo… Por riba de ser xornalista na escrita, falador pola radio, presentador na televisión, humorista sempre, ilusionista ilusionante, predicador co exemplo, educador e amigo. Por riba de todo, cura. Cura de Goberno, de Castro de Rei, e algunhas parroquias máis.

Cando o coñecín, no final dos sesenta, era formador do seminario de Mondoñedo, e viña de verquer ao galego “Le medecín malgre lui”, de Moliere, a súa "ópera prima". Despois pediu o traslado para ser crego rural e vir a Goberno a axudar aos seus veciños e coidar de súa nai e súa irmá, enfermas.

Logo fíxose aínda máis grande na escrita e na palabra; entendeu e atendeu a todas as formas de comunicación, técnicas ou directas; conquistou milleiros de amigos e amigas; encantou a numerosos rapaces; foi mentor de magos, conselleiro de mozos, formador de almas… era un xigante nun corpo aparentemente flebe, todo cerna cun samo aparentemente floxo; todo ollos para ver e comprender; todo palabra para atender e consolar. Xosé Manuel Carballo era un todo, un valor absoluto, un elemento que non cabía na Taboa de elementos imprescindibles para entender este mundo convulso no que el sempre mantiña o sentidiño preciso para comprender e decidir.

Na hora en que o Señor decidiu que xa estaba ben de aproveitarnos de Carballo e quixo ter consigo (“Vide, benditos do meu pai, ao ceo que vos teño preparado…”) a este home aparentemente fráxil, cerna pura de carballo chairego, corazón grande e mente clara, que presumía de ser o que mellor coxeaba na provincia de Lugo por mor dun encontro desafortunado cun tractor no pasado sécuo, tócanos decirlle “Ata logo” a Xosé Manuel de Goberno, célibe dedicado a todos nós, ao que nunca dixemos “Grazas”, porque ao mellor non o comprendía nin lle gustaría, pero ao que si temos que chamar con maiúsculas AMIGO, e erguer a man e decirlle como quen non quere a cousa: Para onde ti xa estás agora, gustaríanos ir cando nos toque. Así que, se podes botarnos unha man, xa sabes… que seguro vas ter aí un posto de honra e gostaríanos estar preto de ti, tamen aí, cando chegue o momento.
Apertas, amigo.

MAGO ANTÓN

No ano 1973, hai agora 44 anos, vin actuar por primeira vez no desaparecido Gran Teatro de Lugo a Xosé Manuel Carballo. Ese día de primavera soñei con facerme mago.
Onte recibín a noticia de que o home que transformou a miña vida un día de primavera, pasou á outra banda do rio como diría o poeta.
Non sei que dicir pero teño que dicilo:

Hoxe non se foi un amigo. Foise o AMIGO, e foise para sempre. Foise o meu mestre, o home que me ensinou a facer e a falar a maxia en Galego.
Miles de pombas están tristes pero grazas á túa maxia elas poderán voar ata o infinito.
Unha fonda aperta Xosé Manuel e dálle recordos da miña parte a D. Alvaro Cunqueiro.

REFERENCIAS TOMADAS DA REDE

Helena Villar Janeiro

Xosé Manuel Carballo, IN MEMORIAM
Ben tristes quedamos, querido amigo. Fuches dos bos e xenerosos, pero de verdade. O Deus no que criches e serviches achegándoo ao pobo na lingua que inda fala e parecéndote á túa xente, acollerate no seu colo. Descansa en paz.

MÁIS INFORMACIÓN

Modelo Burela

Crónica de El Progreso

XOSÉ MANUEL CARBALLO, REFERENTE VITAL

Foto tomada de www.mondonedoferrol.org

Marchou. Chorámolo porque sentimos emoción profunda. Mais reconfórtanos saber que Xosé Manuel Carballo non marcha da Historia de Galiza. Está como crego, como mestre, como orientador, como mago, como actor e director, como conferencista, como confesor e predicador, como fonte do alento que finalmente a el lle faltou, como falante-estímulo-para-neofalantes, como escritor de palabras-que-non leva o vento.

Desde o Aquén ou desde o Alén, Xosé Manuel Carballo é un dos referentes da intervención educativa Modelo Burela. 

D.E.P

OUTRAS REFERENCIAS

Biografía (Galegos.info)

Biografia (Galipedia)

A DERRADEIRA ENTREVISTA (EL PROGRESO)

APARICIÓN ANXELICAL EN RECARÉ DO VALADOURO

Cerna de Carballo

Xornadas sobre a Normalización Lingüística nos Concellos asturianos

O "Centru de Cultura Antigu Institutu" de Xixón vai acoller entre os días 13, 14 e 15 de novembro as II Xornadas sobre a Normalización Lingüística nos Concellos asturianos, organizadas pola Oficina de Normalización Lingüística de Xixón.

Nestas xornadas vanse dar a coñecer diferentes experiencias de normalización lingüística implementadas con éxito en Aragón, Baleares, Euskadi, Galiza, Valencia, León e outros territorios. Ao mesmo tempo, analizaranse os resultados da posta en marcha de servizos de normalización lingüística nos concellos de Asturias.

Para as 5 da tarde do primeiro dos días, o luns 13, está prevista a presentación da intervención educativa Modelo Burela.

PROGRAMA COMPLETO

Luns, 13 de novembro

Sala de Conferencias (Primeiro Andar do CCAI)

10.00 horas

Entrega de materiais

10.15 horas

Presentación das Xornadas: a cargo de Ana Montserrat López Moro, Concelleira de Educación e Cultura do Concello de Xixón.

10.30 horas

La Oficina de Normalización Llingüística de Xixón: catorce años faciendo camín, pasu ente pasu, pola normalización llingüística

María Xosé Rodríguez López, Responsábel da Oficina de Normalización Lingüística de Xixón

12.00-12.30 horas

Pausa para café

12.30 horas

Una amuesa de los servicios pa la normalización de la llingua gallega: el SNL del Conceyu de Pontevedra

Unha mostra dos servizos para a normalización da lingua galega: o SNL do Concello de Pontevedra

Concepción Cochón Rodríguez, Responsábel do SNL de Pontevedra

17.00 horas

El Modelu Burela de Planificación Llingüística. Proyeutu d’anovación del IES Perdouro

O Modelo Burela de Planificación Lingüística. Proxecto de innovación del IES Perdouro

Bernardo Penabade, Responsábel do Proxecto

18.00 horas

El llionés: marxinación, desprotección ya inicitivas privadas pa la súa recuperación

Nicanor García Álvarez, Representante de l'Asociación Cultural Faceira

Martes, 14 de novembro

Sala de Conferencias (Primeiro Andar do CCAI)

10.30 horas

L’eusquera nel Conceyu de Pamplona: reiniciando

Euskara Iruñeko Udalean: berrabiarazten

Inma Errea, Xefa do Servizo de Eusquera do Concello de Pamplona

12.00-12.30 horas

Pausa

12.30 horas

Agora x l'aragonés: abriendo buelga pa normalizar la llingua más amenazada d'Europa

Agora x l'aragonés:fendo traña ta normalizar a luenga más menazata d'Europa

Francho Beltrán Audera, Xefe do Servizo de Política Lingüística de Aragón

17.00 horas

Una ventana abierta a la normalización social del asturianu

Experiencias de asociacións, entidades e colectivos de Asturias

Mércores,  15 de novembro

Sala de Conferencias (Primeiro Andar do CCAI)

10.30 horas

El Serviciu d’Asesoramientu Llingüísticu del Conceyu de Palma, ente l’asesoramientu y la dinamización

El Servei d'Assessorament Lingüísticde l’Ajuntament de Palma, entre l’assessorament i la dinamització

Miquel Vives Mascaró, Responsábel do Servizo de Asesoramento Lingüístico do Concello de Palma

12.00-12.30 horas

Pausa

12.30 horas

La Unidá de Normalización Llingüística y los conceyos, ¡Coneutaos pol valencianu!

La Unitat de Normalització Lingüística i els ajuntaments. ¡Connectats pel valencià!

Inmaculada Cerdà, Directora da Unidade de Normalización Lingüística da Diputación de Valencia

17.00 horas

Servicios de Normalización n’Asturies, 15 años trabayando pol futuru

Penélope Miranda Fernández, Representante da Asociación de Traballadores de Normalización Lingüística

18.00 horas

Mesa redonda

Penélope Miranda Fernández, Representante da Asociación de Traballadores de Normalización Lingüística de Asturias

Xabiel García Pañeda, Delegado de Coordinación e Estratexia Universitaria da Universidade de Uvieu

Fernando Padilla Palicio, Director Xeral de Planificación Lingüística e Normalización do Principado de Asturias

19.30 horas

Clausura das Xornadas

Información e matrícula:

Antes do 7 de novembro -en horario de 9.00 a 14.00 horas- na Oficina de Normalización Lingüística de Xixón (R/ Xovellanos, 21 33201 Xixón), chamando para o 985 18 13 89/14 28 ou escribindo un correo electrónico a llinguaasturiana@xixon.es

ETAPA DE TRANSICIÓN (setembro de 2017 a xuño de 2018)

Superados algúns dos obstáculos que implicaban a desaparición da nosa iniciativa, durante o curso 2017-2018 manteremos activo o Modelo Burela de Atención á Diversidade. Neste período transitorio tentaremos conseguir un maior grao de implicación da dirección e da comisión pedagóxica do centro, da asociación de nais e pais (ANPA) e da inspección educativa. Sen o compromisto activo destes axentes, o Modelo Burela de Atención á Diversidade non é viábel.

Vaia o noso agradecemento para todas as persoas e institucións que, dun ou outro xeito, nos transmitiron o seu apoio, como foi o caso de Valentín García (SXPL); as deputadas e os deputados Daniel Vega (PP), Olalla Rodil (BNG), Paula Verao e Miguel Anxo Fernán Vello (En Marea).

MODELO BURELA DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE. FIN DE ETAPA (2014-2017)

Bernardo Penabade

Burela é unha localidade duns 10.000 habitantes con case medio centenar de nacionalidades diferentes. Esa heteroxeneidade social maniféstase, obviamente, nos centros de ensino. Así, por exemplo, entre o alumnado do IES Perdouro unha porcentaxe do 20% naceu noutro país.

Tradicionalmente, as necesidades educativas destes alumnos e alumnas atendéronse con reforzos convencionais pensados para alumnado autóctono con problemas de aprendizaxe ou con problemas de conduta ou mesmo atendéronse nas aulas de Pedagoxía Terapéutica. Os resultados eran estes: o alumnado de procedencia inmigrante concentrábase nos dous primeiros cursos de ESO e na FP Básica, vía reducida notabelmente a porcentaxe en 3º e pasaba a ter presenza testemuñal en 4º, nos ciclos superiores e no bacharelato.

Neste contexto comezamos a traballar con obxectivos transformadores. Conscientes da dificultade de conseguir cambios substanciais impulsados polo claustro e o consello escolar, confiamos na forza da pedagoxía e planificamos unha intervención "desde abaixo" con media ducia de destinatarios principais: 1) o propio alumnado en risco de exclusión social; 2) as súas familias; 3) o equipo directivo do centro; 4) a Comisión Pedagóxica; 5) o conxunto do profesorado; e 6) a administración educativa.

Mes a mes e curso a curso, fomos completando e mellorando un protocolo de actuación e fomos "afinando" a metodoloxía didáctica específica para este tipo de alumnos e alumnas. Ao mesmo tempo, consolidamos un grupo de seis profesionais con compromiso decidido con esta iniciativa. Tíñamos sentado as bases dunha escola inclusiva e transformadora e os resultados positivos ían agromando.

Mais a "a intervención pedagóxica desde abaixo" fracasou: a administración eliminou os mínimos recursos con que a dotara (tres medias xornadas) e a comunidade educativa non soubo defender a conquista.

Fin dunha etapa.

O "Modelo Burela de Atención á Diversidade" explicado

en sete minutos (5:00 a 12:04)

A NOSA RADIO Á CARTA: SERVIZO 24 HORAS

Durante os meses de xullo e agosto a nosa radio á carta non deixou de dar servizo á audiencia. En anos anteriores, coa chegada do período estival o número de audicións reducíase notablemente, mais o incremento de programas e a consolidación dun público interesado na nosa oferta favoreceron que a demanda de programas chegase a diario desde os máis diversos lugares do mundo.

Durante as últimas semanas, a nosa audiencia estivo interesada en programas de cada unha das etapas desde que comezamos as emisións en xaneiro de 2012. Ademais do especial dedicado ás 200 semanas en antena ou o dedicado á Fundaçom Artábria (que é demandado con frecuencia practicamente diaria), continuou habendo demanda para as entrevistas protagonizadas por Ton Formoso (do Servizo de Normalización Lingüística do Concello de Carballo), pola pintora Zili Katova (realizado na terceira etapa) ou pola escritora Iria Misa e a axente de desenvolvemento Nedi Mallada.

PROGRAMACIÓN COMPLETA

CLICA AQUÍ

BELÉM TAJES

Eliane Tavares apoiada en Belém  Tajes e Bernardo Penabade. O Modelo Burela de Atención á Diversidade
fai intervención educatica dentro e fóra do recinto escolar.

A educación integral non entende de calendarios nin de espazos territoriais. A educación integral faise na casa e na escola, no comercio, no transporte público ou na festa. E faise en horario de mañá, de tarde ou de noite; durante os meses de setembro e xuño e tamén en xullo e agosto. Así é a escola da vida para a vida.

Na nosa intervención educativa sempre tivemos moita sorte coas colaboracións. Grazas a elas, moitas e variadas, levamos case quince anos propiciando unha aprendizaxe significativa que nos dá resultados alentadores.

Desde hai meses, unha desas colaboracións magníficas foi a de Belém Tajes. Puxémonos en contacto con ela e ela respondeu positivamente, coa maior das humildades. Pedímoslle colaboración para o noso programa de radio e ofrecéunola. Pedímoslle orientación e tamén a tivemos, non só nun momento puntual.

Por todo isto, a chegada a Burela de Belém Tajes con Luar na Lubre era un momento esperado. Tíñamos ilusión por recibila e facerlle chegar o cariño compartido. Felizmente, conseguímolo e incluso podemos asegurar que o paso da artista por Burela propiciou unha nova sesión da educación integral que vimos poñendo en práctica.

"Chamácheme Moreniña// no medio de tanta xente// Agora vaime quedar// Moreniña para sempre" cantaban a dúas voces Eliane e Belém mentres tomábamos o refresco á espera do concerto. Era un fermoso prólogo para o que viría despois. Sementeira de futuro.

NON HAI BARREIRAS QUE NON SE PODAN SUPERAR

Sara Gil en Compostela en plena sesión de traballo de produción para o Grandes Voces. Neste caso, con Carlos Blanco, Uxía Senlle, Socorro Lira e Sérgio Tannus

Sara Gil

Ilusión. É a primeira palabra que se me vén á cabeza cando penso nos proxectos que se están a desenvolver nesta grande aventura. Tamén é o primeiro sentimento que me invadiu cando se me propuxo colaborar, aportando o máis pequechiño dos grans de area, neste universo do Grandes Voces.

Universo, si. Queda curto o nomear países, persoas ou territorios. O Grandes Voces medra peseniño, mais abordando non só música, senón emocións; non só artistas, senón vidas; non chegando só aos ouvidos do público, senón aos seus corazóns.

Grazas a todos e todas os que fixéstedes posible que saísen de min palabras para relatar esta sorte. Risos coas historias dos músicos e cantantes; bágoas con cancións profundas; bailes cos ritmos máis movidos e, sobre todo, dozura cando se me fala de vós, da radio, e de todo o traballo que hai detrás.

A miña forma de expresar estas liñas é dende o máis fondo de min, dende o puro sentimento, dende a esencia máis miña... Pero non vexo outra forma de facelo. Dende que estiven en contacto con esta iniciativa educativa, non fixen máis que aprender. Sempre me abriu as portas de todas as iniciativas que podían axudarme a medrar, profesionalmente e como persoa, que é o máis importante... E así foi, como tamén da súa man, puiden chegar ás ondas que guía Marco Pereira. Para el, tamén teño palabras de agradecemento. Por demostrar que non hai barreiras cando se desexa facer algo, por poñer os puntos nos íes cando se trata de facer ver que, se está onde está, é porque pode, porque se implica con todo o traballo que conleva. Non quedan atrás as palabras para Silvera, Edilson, Karina, Gabriel, Lucía, Matías e a moitos outros e outras, sen os que este barco non tería rumbo.

A todos os que se deixaron ser entrevistados, a todas as músicas que soaron nestes moitos programas: agradecemento, tamén. A produtores, cantantes, músicos, colaboradores, profesores, alumnos, e demais corazóns que se abriron para este equipo. Que me permitiron soñar e seguir crendo na bondade e no bo facer.

Grazas por deixarme colaborar, vivir, aprender e demostrar. Con traballo sempre se chega ao éxito, e se algo demostra este equipo é que o esforzo é recompensado.

Cando unha persoa chega a un país que non é o seu, necesita atención

Miruca Parga e Santiago Pérez na sede de El Progreso durante o acto de entrega dos premios Escola de Prensa, unha iniciativa do grupo de comunicación lugués e da empresa Leyma. O equipo formado por Zaira, Laura, Yaiza, Andrea e Damaris foi o gañador na categoría de Ensino Secundario coa redacción, o deseño e a maquetación da revista Maruxía.

Miruca Parga*

Cando unha é docente, non só ensina senón que aprende, porque para ensinar, antes hai que aprender, e na vida dun mestre é necesario estar aprendendo sempre.

O recoñecemento dos Premios á Acción Maxistral supón un valioso apoio ao labor que se vén desenvolvendo no IES Perdouro desde o proxecto Modelo Burela de atención á diversidade. Esta iniciativa é un xeito de recoñecer a propia realidade social do concello de Burela, no que conviven 42 nacionalidades. Pois diso, os docentes aprendemos.

Aprendemos que cando un chega a un país que non é o seu necesita atención, como tamén a necesita o alumnado autóctono, mais non do mesmo tipo. Cando os alumnos inmigrantes chegan a un centro a calquera altura do curso cómpre incluílos no sistema educativo, mais se se integran nunha clase de máis de 20 alumnos e sen profesores que lles poidan dedicar tempo dentro do seu horario de traballo, as posibilidades de éxito son remotas. Veñen con moitas ganas de traballar. Esfórzanse, prestan atención, fan as tarefas dentro das súas posibilidades, mais, tristemente, soen fracasar...

A raíz disto, os docentes aprendemos curso tras curso que esta non é a maneira adecuada de integrar nin o xeito correcto de ensinar. Nos últimos anos, o cadro de profesorado deste instituto e o seu equipo directivo co consentimento da inspección educativa fixo un meritorio esforzo por reunir horas suficientes dalgúns docentes para que puidesen atender a este tipo de alumnado na maior parte do seu horario de clase. Deste xeito, pódese partir do que realmente saben e pódese dedicar tempo ao primordial: a adquisición da lingua e de conceptos básicos que lles faciliten a integración na sociedade da que agora forman parte.

Para conseguir isto, é precisa a colaboración e o compromiso do equipo docente e moitos proxectos que resulten motivadores e ilusionantes para o alumnado. E con isto, o profesorado aprende que se propós un traballo motivador, os rapaces son aínda máis entusiastas ca ti á hora de levalo a cabo.

Un exemplo disto é o programa de radio Proxecto Neo, con xa máis de 200 programas semanais nas ondas emitindo desde Radio Burela. Eles mesmos son os locutores, entrevistadoras, presentadoras, divulgadores musicais, etc. Van encantados cada mércores á radio para realizar o seu programa. Sénteno tan seu como o pode sentir calquera dos docentes que participa con eles na emisión. Esa é aprendizaxe significativa, iso é traballar por proxectos, iso é ensinar para enfrontarse coa realidade porque o que fan é realidade mesma.

Coma o exemplo de Proxecto Neo podería poñer outros que se viñeron desenvolvendo no IES Perdouro, en Radio Burela e na asociación Dambara durante estes anos, porque comparto labor con compañeiras e compañeiros sumamente traballadores e animosos dos que aprendo día a día.

En resumo, esta é a miña aprendizaxe desde que comecei a impartir docencia: traballar en colaboración co alumnado para construír realidade, que a escola forme realmente parte da realidade social e que as aprendizaxes sexan valiosas para a súa integración en calquera ámbito.

Moitas grazas aos Premios á Acción Maxistral polo recoñecemento á nosa aprendizaxe durante estes anos; unha aprendizaxe que ten como fin a atención á diversidade, a inclusión integral e a consecución dunha convivencia intercultural pacífica e fecunda.

*Miruca Parga é profesora de Lingua e Literatura no IES Perduro. Coordina o funcionamento do Equipo de Normalización Lingüística e dirixe a revista Maruxía. Co seu apoio, diversos grupos de alumnado en risco de exclusión conseguiron superar situacións de fracaso escolar e mesmo alcanzaron diversos premios destinados a promover a innovación educativa.

O "MODELO BURELA" NO FESTIVAL DAS ARTES ESCÉNICAS DE RIÓS

O "Modelo Burela" está presente no Xº Festival das Artes Escénicas a celebrar en Riós nos días 13 e 14 de agosto. Flávio Almeida e Eliane Tavares participan na Gala Ruralizarte 2017 interpretando músicas de composición propia e adaptacións de grandes éxitos. Pola súa parte, a fotógrafa Lucía Rivas vai realizar unha completa reportaxe gráfica do amplo programa de eventos.

Flávio Almeida e Eliane Tavares, estudantes de orixe caboverdiana chegados á nosa terra neste mesmo ano, participaron no proceso de selección do programa Ruralizarte e gañaron a participación nas actividades formativas en materia artística celebradas nos mes de xullo no albergue de Furelos (Melide) e no mes de agosto na Casa da Castaña en Riós.
Producidas por Claqueta Coqueta, a partir dunha idea orixinal de Rubén Riós, as xornadas formativas Ruralizarte contan co patrocinio da Xunta de Galicia, a través das Consellerías de Política Social, Medio Rural a través das Direccións Xerais de Xuventude, Participación e Voluntariado (da Consellaría de Política Social)  e de Gandaría, Agricultura e Industrias Alimentarias (da Consellaría de Medio Rural) respectivamente, en colaboración cos concellos de Melide, Palas de Rei e Riós.

Segundo a organización "Ruralizarte non son unhas simples xornadas creativas, senón unha plataforma para dar a coñecer o talento dos rapaces, dunha maneira natural e entretida", obxectivos e metodoloxía totalmente coincidentes cos da intervención educativa Modelo Burela.

UN PROGRAMA MOI COMPLETO

 O programa de eventos da primeira das xornadas -a do día 13, domingo- comeza ás 10:30 da mañá con xogos infantís. Para as 12:15 está prevista unha "Rota do Talento", con cerimonia de bautismo dos castiñeiros, baixo a coordinación de Andrea Pousa e o Bruxo Queiman. Da animación ocuparase a Banda de Gaitas e Pandereteiras de Riós. Inmediatamente despois será o momento do GASTROÑÁM (IIIº XANTAR ENTRE CASTIÑEIROS) durante o cal se contará coas actuacións de ANEU e, de novo, Andrea Pousa e o Bruxo Queiman. A entrega do Premio Castaña de Cristal abrirá paso á GALA RURALIZARTE-2017, que contará coa participación de Eliane Tavares e Flávio Almeida.

Ás 10 da noite na Praza do Concello de Riós comezará a Grande Gala Musical con Emilio Rúa, Aneu, Aida Blanco e DJFonsi.

 A segunda das xornadas, a do luns 14, terá os seus momentos fortes a partir das sete da tarde no Centro Sociocultural con dúas presentacións: primeiro a do audiovisual Castelao: do chumbo á verba (de Miguel López) á que seguirá a do proxecto A memoria da Raia. Para o final de todo, resérvase a festa rachada con Fer de Fumaces, Rubén Riós, Sés e o Sonoro Maxín.

MODELO BURELA DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

IES PERDOURO resulta finalista do Premio "Acción Magistral 2017"

O proxecto de Educación en Valores "Modelo Burela de Atención á Diversidade" seleccionado como un dos finalistas galegos do Premio á Acción Maxistral 2017

O Premio á Acción Maxistral, convocado pola Fundación de Axuda contra a Drogadicción (FAD), a Comisión Nacional Española de Cooperación coa UNESCO e BBVA, conta en Galiza coa colaboración da Consellaría de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria da Xunta de Galicia. Durante a primeira fase de avaliación do Premio que selecciona os finalistas, contouse coa participación de representantes da Xunta de Galicia, de docentes da comunidade virtual Acción Maxistral con experiencia en Educación en Valores e de representantes das institucións convocantes.

O proxecto seleccionado como finalista do Premio á Acción Maxistral 2017 pertenece á categoría B (Educación Secundaria) e foi presentado polo IES Perdouro co título "Modelo Burela de Atención á Diversidade". Esta iniciativa en funcionamento desde setembro de 2014 busca a participación de todos os axentes da comunidade educativa para conseguir unha escola inclusiva e participativa, base da convivencia normal e do desenvolvemento integral das persoas. 

No Premio á Acción Maxistral 2017 -que celebra este ano a súa XIIIª edición- participaron docentes que realizan proxectos educativos no ámbito da promoción de valores sociais en centros de Educación Infantil, Primaria, Secundaria e Educación Especial. En total, presentáronse 389 proxectos educativos -48 deles correspondentes a centros educativos galegos- que se implementaron durante o curso 2016-2017.

O premio conta con dúas categorías: Categoría A, de alumnos e alumnas de Ensino Infantil e Primario; e Categoría B, de alumnos e alumnas de Ensino Secundario. Os premiados de ambas as categorías recibirán 8.000 euros.

OUTROS FINALISTAS DE CENTROS EDUCATIVOS GALEGOS

Categoría A:
CEIP de Rubiáns (Vilagarcía de Arousa): O mar de Sabela.
CEIP Pena de Francia (Mos): Na busca das cores perdidas.
CEIP de Laredo (Redondela): Esencia Laredo.
CEIP Plurilingüe de Frións (Ribeira): Conectando valores con corazón.
CPI de Atios (Valdoviño): Eu vou ser... educando en igualdade.

Categoría B:
IES de Cacheiras (Teo): Imaxinando músicas.
IES Nº 1 (Ribeira): Proxecto Libertas.
IES Luís Seoane (Pontevedra): Tecidos de Paz.

IES As Barxas (Moaña - Pontevedra): Transformando realidades.

IMPLICACIÓN DUNHA COMUNIDADE AMPLA E ACTIVA

Esta intervención educativa realizada cos criterios do "Modelo Burela de Atención á Diversidade" é o resultado dunha colaboración entre tres entidades: IES Perdouro, Radio Burela e Asociación Cultural e Musical Dambara.

Álex Landim e Oscar Villarquide, integrantes da Banda Dambara.
A imaxe recolle en esencia o espírito do Modelo Burela.

A función principal do equipo docente é a de servir de soporte a un proxecto protagonizado polo alumnado. Para conseguir ese obxectivo, da inxente tarefa da dispoñibilidade e organización dos recursos humanos ocupouse nos cursos 2015-2016 e 2016-2017 a Xefa de Estudos (María José Andión). En tarefas de coordinación estivo axudada por unha profesora especialista en Integración (Fe Danoz, substituída durante unha parte do curso por Virginia Lama), pola docente de Pedagoxía Terapéutica especializada na atención a un alumno cego (Cristina Ramudo) a profesora responsabilizada do Equipo de Dinamización Lingüística (Miruca Parga) e a Vicedirectora (Karina Parga). Do plano de atención específica a alumnado con necesidades educativas básicas ocupouse a xefa do gabinete de Orientación (María Dolores R. Chas), do reforzo para a inclusión a través do xogo do Xadrez un profesor da área Matemática (Manuel Vilariño), da supervisión do funcionamiento das emisións radiofónicas un profesor de Lingua e Literatura (Bernardo Penabade) e a profesora de Música (María Dolores Otero). Ademais das colaboracións puntuais do profesorado (moi especialmente do da áreas de Plástica, Educación Física e Tecnoloxía), no presente curso tivemos o privilexio de contar coa axuda do profesor en prácticas Gabriel André, que se implicou profundamente no noso proxecto educativo durante todo o horario marcado oficialmente e durante horas e horas de colaboración altruísta que redundaron nun enorme beneficio para o noso alumnado máis necesitado de estímulo persoal e de reforzo académico.

As aulas de xadrez convertéronse nun extraordinario recurso de inclusión social. A iniciativa do profesor Manuel Vilariño foi acollida con entusiasmo por toda a comunidade educativa.

Baixo a coordinación da vicedirección do centro, a Asociación de Nais e Pais (ANPA) está totalmente implicada na nosa acción educativa, con apoio económico, bibliográfico e humano. Igualmente, mantenemos estreita colaboración coa Asociación de Tempo Libre “Chao de Castro” (con sedes en Santiago, Burela e Mindelo - Cabo Verde) e a Asociación Cultural “Os Matos”. Esporadicamente, colaboramos con otras entidades: os centros de ensino da localidade; os clubes deportivos; as asociacións culturais (como Batuco Tabanka e Rabentolas, de inmigrantes caboverdianos); e a Asociación Ambiental Vagalume. En calquera caso, as dúas colaboracións externas máis importantes son as de Lucía Rivas, Radio Burela, a Asociación Cultural e Musical Dambara e, moi particularmente, as de Matías Nicieza, Arantxa Trobo Funes e Albano González Cancio.

Marco Pereira acompañou a "Masa Coral Modelo Burela" no Proxecto Neo dedicado á profesora Virginia Lama.

Sen dúbida, o éxito deste novo capítulo da nosa iniciativa educativa débese ao bon facer, á implicación e responsabilidade do alumnado, dinamizado "desde dentro" por dúas persoas concretas: Marco Pereira Oliveira (do Ciclo Superior de Administración e Finanzas) e Alba Geada (do 1º curso de ESO).
Coa experiencia adquirida en cursos anteriores, Marco Pereira capitaneou o programa radiofónico Grandes Voces do Noso Mundo e aglutinou un grupo específico de traballo que contou coa colaboración do profesorado en materia de produción e coa intensa implicación de Silvera Vicente de Oliveira (do 1º curso de Bacharelato) e Edilson Sanches Tavares (alumno de 4º de ESO no IES Monte Castelo) na realización do programa.

Igualmente, a experiencia adquirida por Alba Geada no grupo de traballo "Modelo Burela" no curso 2015-2016 (cando estaba en 6º de Ensino Primario) foi determinante para a acollida e integración dunha nova promoción de axentes de dinamización educativa que se mantiveron activos de setembro a xuño. Deste xeito, a evolución experimentada por Alejandra Alonso Fernández, Sergio Alonso Mon, Noé Fernández Quelle, Cristian Gómez Mesa, Andrés Pardo Parra e Luís Pernas Maseda (todas e todos de 2º de ESO) foi moi positiva, como tamén o foi a de Noel G. Edrosa (do Ciclo Medio de Mecanizado), de Flávio Varela (de 1º de Bacharelato) e de Ivandro Soares (alumno de 4º de ESO, na sección de Persoas Adultas, no IES Monte Castelo).

Unha expedición intercultural "Modelo Burela" estivo con Álvaro Cunqueiro en Mondoñedo e recibiu estímulo para alcanzar a meta das mil primaveras máis. Na mesma viaxe de estudos, coordinada pola profesora Maribel Crecente e polo profesor Antón Niñe, visitamos un castro de beiramar (Fazouro) e outro de interior (Pastoriza).

O alumnado de procedencia inmigrante e de recente incorporación visitou a exposición "Humor do País", que recollía unha antoloxía da obra gráfica de Luís Davila. A profesora Virginia Lama actuou como guía.

Non menos importante é a resposta comunitaria á intervención educativa. Un exemplo desa implicación altruísta témolo na estudante de Ciencias da Comunicación Sara Gil, que se xestionou semanalmente as nosas plataformas divulgativas do programa musical Grandes Voces do Noso Mundo e que apoiou a intervención xeral sempre que foi necesaria a súa contribución. Coa comunidade cultural da comarca eo-naviega estivemos en comunicación durante varios meses, grazas ás xestións realizadas polos escritores Moisés Cima e Quique de Roxíos. Especialmente gratificante foi poñer en comunicación os estudantes de orixe caboverdiana cos referentes literarios do seu país. As xestións de Joaquim Arena, estreito colaborador do Presidente da República (Jorge Carlos Fonseca), contribuíron a que un modesto programa de radio escolar se convertese en foro de comunicación intercontinental.

PARADOXOS

Séchu Sende

Fomos à pediatra,
a minha filha de oito anos e mais eu.
Bom dia, olá, saudamos com dous sorrisos.
A mulher de bata branca abriu muito os olhos.
Expliquei À nena doem-lhe as costas.
Ficou olhando para nós com os olhos mais abertos.
Ehem, tusim, e repetim
Doem-lhe as costas, aqui, digem sinalando,
a falar mais devagar.
Mas parecia que a doutora nom nos entendia.
Glups.
Nós a ela si que a entendiamos
porque ainda que nom falava como nós
falava um dos idiomas que conhecemos bem,
porque nós somos desse tipo de gente que gosta de conhecer mais idiomas que o nosso.

Mas o misterioso e sorprendente,
sobre todo para a minha filha,
era que a doutora a nós, pacientes,
nom nos entendia.
A doutora nom nos entendia!

Ah, queria aclarar que fomos ao centro médico que está mais perto da nossa casa,
aqui,
que esta história nom sucedia no estrangeiro,
apesar de que o pareça.

Por certo, há dous anos fomos no verao à India,
que está mui mui longe,
e ali tivemos que ir a umha pediatra
com a nena porque tusia muito,
e ali, em Goa, a doutora que nos atendeu
dixo-nos Podem falar na sua lingua que eu tamém a falo e alá na India a doutora falou como nós
e entendeu-nos perfeitamente e deu-lhe um caramelo à nena.

Assi que a minha filha já sabe que na India a doutora entendeu-nos perfeitamente falando a nossa língua
numha consulta a mais de dez mil quilómetros de aqui
mas que ao lado da casa, no nosso centro médico,
nom nos entenderonm quando fomos preocupados porque lhe doiam as costas.

Por isso escrevemos esta reclamaçom, esta denúncia contra um dos muitos exemplos cotidianos da paupérrima qualidade democrática do Estado Espanhol e do governo autónomo galego.

Por favor, queremos umha pediatra que nos entenda.
Exigimos qualidade no nosso sistema público.
Reclamamos umha pediatra se comunique com nós com normalidade, que nom vulnere os nossos direitos elementais, com quem nom tenhamos que falar com gestos.

É a nossa obriga denunciar. Polas nossas filhas e filhos.

Compostela, Centro Médico das Fontinhas.

É TEMPO DE MUDANÇA - JOÃO CAETANO

O Grandes Vozes do Nosso Mundo chegou às 60 semanas em antena. Para celebrar esta efeméride, Marco Pereira e a sua equipa conseguiram entrevista com João Caetano. O documento sonoro é excelente, com Macau e a Galiza unidas pelo idioma.

Por gentileza de Marco Pereira, da sua equipa e do professor Gabriel André podemos reproduzir a letra de um dos temas mais conhecidos do artista dos Incognito que agora começa a carreira a solo.

É TEMPO DE MUDANÇA

(Letra: João Caetano

Música: João Caetano e Francisco Sales)

Vento, sigo os teus passos

e caminhos que alcanças 

sei da força que trago 

já é tempo da mudança 

e este é o caminho.

Segue a sombra que te segue

o sonho que prossegue 

e a linha que te guia. 

E segue a sombra que te segue

o sonho que prossegue

a linha que te guia neste dia
 na rota desta vida.

Vento, segue os meus passos

nunca pares de lutar

a resposta para o povo

que se cansou de chorar

Esta estrada foi longa

e a fome vai parar 

Esta mágoa incerta 

acabada de sarar 

E este é o caminho 

Segue a sombra que te segue 

o sonho que prossegue 

e a linha que te guia. 

E segue a sombra que te segue 

o sonho que prossegue 

a linha que te guia neste dia 

na rota desta vida. 

E a sombra que te segue 

E o sonho que prossegue 

E a linha que te guia 

na rota que te solta 

a sombra que te solta

o sonho que te solta 

e a linha que te guia 

na rota desta vida.

É tempo da mudança

Sigo os teus passos 

Segue os meus passos

Segue a sombra que te segue

o sonho que prossegue 

e a linha que te guia. 

E segue a sombra que te segue 

o sonho que prossegue 

a linha que te guia neste dia 

na rota desta vida. 

Segue a sombra que te segue 

o sonho que prossegue 

e a linha que te guia. 

E segue a sombra que te segue 

o sonho que prossegue 

a linha que te guia neste dia 

na rota desta vida. 

E a sombra que te segue 

E o sonho que prossegue 

E a linha que te guia 

na rota que te solta 

a sombra que te solta 

o sonho que te solta 

e a linha que te guia 

na rota desta vida.