27/06/25

NECROLÓXICAS HISTÓRICAS

 Son moitas as persoas que nos envían colaboracións para a iniciativa de educación social Palabra e Memoria. Agora mesmo non temos capacidade para estudalas e ofrecelas publicamente acompañadas de explicacións que por veces resultan necesarias. Por iso resolvemos gardar a información en soporte informático, de maneira que no futuro alguén a poda converter en materia prima para un traballo de investigación.

Entre esas colaboracións está a de Roberto Lavandal, que realizou consulta nas hemerotecas de diversos xornais -por agora: El Pueblo Gallego, Faro de Vigo, El Progreso, Diario de Pontevedra e El Correo Gallego- e que nos mandou a información no momento inmediato á súa localización.

A máis antiga das que visualizou foi a de Joán Chao Fernández, marido de Carmen Maciñeira Bouzamaior, pai de Joán, Micaela, Teresa e Carmen Chao Maciñeira e sogro dos irmaos Antón e Ramón Vilar Ponte.


Segundo Suso Permui Saavedra, un dos biógrafos da familia Chao Maciñeira, Joán Chao naceu en Devesos (Ortigueira) en data de 29 de xuño de 1842 e faleceu na Coruña no día anterior á publicación desta necrolóxica en El Pueblo Gallego, o 18 de decembro de 1918 (poucos meses despois da fundación das Irmandades).

Da mesma familia Chao Maciñeira, é a de Micaela -a esposa de Antón Vilar Ponte-, falecida na Coruña no mes de novembro de 1928. A información foi tamén publicada en El Pueblo Gallego.


Do ámbito das Irmandades é a de Manuel Bao Gacio, publicada no mesmo xornal no día 12 de xaneiro de 1933, tamén por iniciativa da familia: a filla era a pedagoga Elvira Bao Maceiras (Coruña, 1890-1971).



A de Salvador Cabeza de León foi publicada, como agradecemento, polo Seminario de Estudos Galegos -entidade da que foi presidente- con data de 22 de maio de 1934.

 


Con posterioridade á guerra civil, xa na última parte da ditadura, foi publicada  tamén por iniciativa da familia a de Antón Beiras García, con data de 2 de abril de 1968. 


Ano e medio despois, un 24 de decembro de 1969, publicouse a de Virxinia Pereira (viúva de Castelao).  Neste caso, tomou a iniciativa unha entidade emerxente: a Asociación Cultural de Vigo.



Por iniciativa da familias e tamén na cidade de Vigo foi publicada a de Antón Fernández Fernández. Era un 15 de xuño de 1972; o cemiterio, o de Santo Tomé do Freixeiro. Ben diferente era a publicada pola empresa no mesmo xornal El Pueblo Gallego, como todas as anteriores.



A primeira que rexistrou Roberto Lavandal na cidade de Lugo e neste caso no xornal El Progreso foi a do cabodano de Ángela Losada Sánchez,  oficiado en abril de 1973. A falecida era a sogra de Avelino Pousa Antelo.


A comunidade dos padroneses residentes en Pontevedra, sempre moi activa, sufragou o recordo a Arturo Reboiras San Martín, publicado no Diario de Pontevedra en data sinalada: 17 de maio de 1975. O inspector de Facenda repousa en Dodro. 



Dous anos despois de ter aparecido a da sogra de Avelino Pousa Antelo  (que desde 1948 dirixía en Sarria a Granxa de Barreiros, dependente do Colexio Fingoi), tamén por iniciativa da familia publicouse en El Progreso a necrolóxica de Eudosia Rodríguez. Foi no día 25 de setembro de 1975. 


Do ámbito literario é a de  Modesto Rodríguez Figueiredo publicada  con data de 12 de decembro de 1976 no Diario de Pontevedra. A iniciativa foi do Patronato do Pedrón de Ouro.



Tamén no Diario de Pontevedra e novamente por iniciativa do grupo de padroneses na cidade do Lérez, un 17 de decembro de 1976 foi publicada a necrolóxica de Casilda Vidal Sende, cuxa familia estivo sempre vinculada á Casa Museo de Rosalía de Castro.

 


Despois da morte do ditador, apareceron unha serie de necrolóxicas dedicadas a militantes de partidos que defendían a recuperación da Democracia. Un deles foi Paco Fernández Filgueira, de Mugardos, lembrado pola agrupación luguesa do PCG o 4 de setembro de 1976.



Neste caso en Ribadeo Claudio Pérez Prieto é lembrado en febreiro de 1977 como "Galeguista". A necrolóxica foi publicada pola Agrupación Francisco Lanza.


Poucos meses despois tamén as páxinas de El Progreso recollen a necrolóxica do candidato carlista á coroa de España, falecido no exilio: Francisco Javier de Borbón y Parma. O carlismo lucense dedicoulle a misa en Lugo  7 de maio de 1977. 


Só un día despois,  8 de maio de 1977, El Progreso publicou a de Xesús Piñeiro Landeiro, veterinario de Reigosa, na Pastoriza. Neste caso a iniciativa foi da familia.


Tamén por iniciativa da familia, publicouse en El Progreso a celebración do IV cabodano do falecemento de Avelino Sánchez Rodríguez, da Casa Sánchez de Lugo. A publicación é de 12 de xuño de 1977.


Con data de 4 de outubro de 1977, por iniciativa da familia do finado, publicouse en El Progreso a necrolóxica de Xosé Fernández Rodríguez.


Un mes máis tarde, en novembro de 1977, publicouse outro recordo a un activista político. Neste caso trátase de Xesús Ascariz Morandeira, que foi lembrado polos compañeiros do P.S.P.G. de Lugo. O partido fundárase un ano antes e posteriormente integrouse no P.S. de G. -PSOE.



Xa en decembro de 1978, por iniciativa de Isaac Díaz Pardo e do grupo Sargadelos, publicouse en El Progreso a lembranza a María Maximina Pena Oroza, cuxos restos descansan na actualidade no cemiterio municipal da Puída, en Burela.





20/06/25

AMARINHA.GAL

 Michel Stassart


O proxecto http://actividades.amarinha.gal naceu coas sementes doutro proxecto semellante en Pontevedra. Para colocar nun calendario dixital -como se fose de papel- as actividades que se fan na contorna, inspirámonos neste proxecto de Pontevedra e Xosé (jsmtux.com) fixo a adaptación para nós, os da Mariña. 

Estamos a sementar. Imos ver se xermina, se se multiplica e se nutre así a Marinha de información sobre as  actividades culturais que brotan e medran aquí. 

Esta axenda, como xa verás, está feita para ollar dunha maneira rápida as actividades dos días e dos meses.

O que precisamos agora é que apuntes as túas actividades e tamén as doutros.  Podes rexistrarte ou non. Non é obrigatorio e é secreto. Se estás, as túas achegas serán máis rápidas.  Difunde o enlace para que as persoas o utilicen nos telemóveis, en revistasou con sinais de fume, panfletos, radios, periodicos, etc.

17/06/25

A NOITE QUE SE FOI A LUZ

Carlos Pascual Garcés Sánchez (*)

Capa do libro de Manuel Castro Santamariña, editado pola A.C. Xermolos e a 
Irmandade Manuel María.


A Asociación Cultural Xermolos e a Irmandade Manuel María volvéronnos a agasallar  coa publicación dun libro: A NOITE QUE SE FOI A LUZ, de Manuel Castro Santamaría. 

Para min é unha lectura amena que nos leva á Galicia rural dos anos 50 e 60 a través dos contos dun avó ao seu neto. Tróuxome lembranzas da miña infancia cando podía vivir na aldea onde pasaba as vacacións. 

A trama: debido a un apagamento, avós e neto atópanse enfrascados en conversas arredor da cociña de leña. Estas conversas levan avó e neto a dar paseos pola zona onde o patrón conta ao rapaz as súas experiencias de neno. 

Non darei máis detalles para que o lector goce da lectura, se se atreve. 

A estrutura quizais podería ser máis dinámica, mais aínda así a lectura resulta moi amena. É ben certo que pode ser necesario ter un dicionario á man, xa que hai palabras que poden resultar descoñecidas para un público xeral, mais con respecto a isto último salientamos a importancia de recuperar expresións e ditos que nos identifican como galegos. 

Finalmente, fago unha reflexión sobre a nosa actual dependencia das tecnoloxías que nos illan como individuos e nos impiden comunicarnos de xeito que nos farían máis solidarios e, polo tanto, máis humanos. O apagamento que vivimos en todo o Estado hai uns días podería ter sido unha boa oportunidade para poñer en práctica o que propón Manuel Castro Santamariña.

02/06/25

REGALXUNQUEIRA OFRECE AMPLO CATÁLOGO DE PRODUTOS PARA RITUAIS FUNERARIOS

 


A exposición Palabra e Memoria está aberta na sala do obradoiro de cerámica RegalXunqueira en Viveiro. Aberta semanalmente en horario de mañá (de 10:00 a 14:00) e de tarde (de 16:00 a 19:30), os sábados pode ser visitada entre as 11:00 e as 13:30.

Nesta ocasión, as fotografías de Pepa Losada, María Mon e Aida López, que recollen epitafios dos cemiterios de Burela, O Valadouro e O Vicedo, están acompañadas por cartelas cerámicas do propio Alfonso Otero Regal. Xunto con imaxes de placas cerámicas repartidas por todo o país, temos tamén unha mostra de urnas para as cinzas das cremacións.

AMPLA OFERTA

RegalXunqueira ofrece ao público un amplo catálogo de produtos para rituais funerarios. Xunto cos diversos modelos de placas, no obradoiro de cerámica de Viveiro fabrícanse floreiros e xardineiras, obxectos decorativos e urnas para recoller as cinzas das cremacións. Ao mesmo tempo, a empresa tamén ofrece información para as familias e orientacións sobre deseños e textos personalizados.

Para alén do lugar de elaboración, exposición e venda de Viveiro, agora mesmo o catálogo de RegalXunqueira está en 62 puntos puntos de venda en Galiza: 29 na provincia da Coruña; 19 na de Pontevedra; 10 na de Lugo; e 4 na de Ourense.


LUGO

 

TRISKEL

ARTESANIA GRIAL

R/ BO XESUS, 4

R/ CEBREIRO, 9

LUGO

PEDRAFITA DO CEBREIRO

982246866

626920823

SANTAMARTA

MARIA CARMEN VAZQUEZ PRADO

R/ CALVO SOTELO, 73

AV CORUÑA, 31

SARRIA

GUITIRIZ

982531602

982370569

JOSE PEREZ BALSA. MULTITIENDAS BALSA

TERRA BRANCA

R/ ROSALIA DE CASTRO, 71 - BAIX

AV GALICIA, 8

CASTROVERDE

RIBADEO

658203712

982128171

LA FLORIDA

ACIVRO ARTESANIA

PZ CONDE DE FENOSA, 3

PORTOMARÍN

R/ GARCIA ABAD, 6

LUGO

982545046

982807348

LIBRERIA CONTOS

CINZA GALERIA

R/ ROBERTO BAAMONDE, 63

MONFORTE

PZ DA MARIÑA, 1 – BAIXO

BURELA

698111627

616863032

 

OURENSE

BAZAR CHABELA

ALFARERIA ALTO DO COUSO

ANANDA ARTESANIA

PZ ALAMEDA, 1 VERÍN

ALTO DO COUSO ESGOS

R/ EMILIA PARDO BAZAN, 1

CARBALLIÑO

617012809

988290080

988101460

D´CHUS

R/ EULOGIO FERNANDEZ, 6 – BAIXO

O BARCO

988322972

A CORUÑA

 

ANGARELA

MAELOC

TRISQUEL

CL PROGRESO, 9

RUA DO FRANCO, 1

CL AZABACHERIA, 31 - BAJO Dª

MELIDE

SANTIAGO

SANTIAGO

981506096

981584174

981576870

BAZAR AURORA

LA CASA DE LOS REGALOS

AMBOA

R/ FERNANDO BLANCO, 20-24

R/ REAL, 187 - 189, BAIXO

R/ RUA NOVA, 44

CEE

FERROL

SANTIAGO

981746108

679 055 262

981583359

BAZAR PEPITA

REGALOS ROSA

AMBOA

AV CASTELAO, 19

R/ EZEQUIEL LOPEZ, 2

R/  AZABACHERIA, 33

MUROS

CEDEIRA

SANTIAGO

981827702

981480419

981583359

BAZAR BOLIVAR

CENTRO DEPORTIVO SL

EL PORTICO RECUERDOS SC

ESTRADA DE CASTELA, 56

R/ SAN PEDRO DE MEZONZO, 28

R/ FONSECA, 1 - BAIX IZQ

NARON

SANTIAGO

SANTIAGO

981384994

981598307

981583925

QUERCUS

GAOLO ARTESANIA

Mª DEL CARMEN GONZALEZ IGLESIAS

R/ SANTIAGO ALVAREZ, 1

R/ SAN ANDRES, 23-27

R/ PAIO GOMEZ CHACIÑO, 3

SANTA CRUZ - OLEIROS

LOCAL 5 A CORUÑA

RIANXO

981627316

981 21 43 99

981860093

CERAMICAS A CAMELIA

CHARANDE

ARTESANIA ORIXE

AV DAS PIAS, 3 - BAIX

RUA DAS AMEAS, 117 - PRAZA DE ABASTOS

R/ MAGDALENA, 59 - BAIXO

FENE

SANTIAGO

FERROL

981945218

981570719

881 12 25 18

TRISQUEL

ENXEBRE ARTESANIA GALEGA

O PORTICO

R/ AZABACHERIA, 31 - BAIXO Dª

R/ REAL, 43

R/ FONSECA, 1 - BAIXO Dª

SANTIAGO

A CORUÑA

SANTIAGO

981576870

BAZAR BOLIVAR

Mª CARMEN FERNANDEZ GONZALEZ

ARTESANIA JUNCO

ESTRADA DE CASTELA, 56

RUA DA FRAGA, 17-19

R/ OIDOR GREGORIO TOVAR, 19

NARON

FENE

A CORUÑA

981384994

981344153

981239382

ARTYMOBEL

BAZAR AURORA

REGALOS MIRAMAR JPJ SL

R/ A PIROJA, 48

R/ FERNANDO BLANCO, 20-24

PORTO DEPORTIVO

BAMIRO - VIMIANZO

CEE

A CORUÑA

981718467

981746108

617 429 008

GAOLO ARTESANIA

MUNDI ART

R/  SAN ANDRES, 23-27, LOCAL 5

PZ DA CONSTITUCION, 6 - BAIXO

A CORUÑA

NOIA

981 21 43 99

BAZAR DE OUJO

TROFEOS MARVI

RUA GALICIA, 7-9

R/ MARIA, 56

RIBEIRA

MUGARDOS

981871187

981 47 02 75


PONTEVEDRA


AZUL MARINO

ALAMBIQUE

REGALOS ALBERTO

R/ A FLORIDA, 22

R/ REI DAVIÑA, 28

R/ DO MAR, 32

VIGO

VILAGARCIA

COMBARRO

36210

Pontevedra

36993

986202735

986501537

699 684 589

A FONTE

GENMA VIDAL CESTAY

CACHARELA ARTESANIA

R/ BEIRAMAR, 30

R/ MONTERO RIOS, 157

PASEO XUNQUEIRA, 31

O GROVE

BUEU

REDONDELA

986732106

986320021

986404804

ARTICO

REGALOS BELOMAR

JOYERIA LOPEZ ROMERO

R/ SENEN CANIDO, 3

R/  PABLO IGLESIAS, 1

CENTRO COMERCIAL FONTIÑAS GADIS - LOCAL B5

PONTEAREAS

O GROVE

LALIN

986642099

986731544

986783070

PORTOMAR

SEIPOL TROFEOS

PORTOPRESS

PASEO DO CANTIÑO, 6

AV CAMELIAS, 46

PZ CONSTITUCION, 7 - 2º

ILLA DE AROUSA

VIGO

REDONDELA

639097130

986435677

986355152

PORTA DA PIA ARTESANIA 

JOYERIA ROSANT

GUIMERANS TROFEOS

R/ PORTA DA PIA, 10

RUA REAL, 29 - BAIX

R/ COBIAN ROFFIGNAC, 19 - BAIXO

TUI

MARIN

PONTEVEDRA

986156921

986 88 24 61

986 167 176

GRANDOLA CAMBADOS

JAMAICA

CUCADAS

R/ PRINCIPE, 23

PZ DA PEDRA, 6

PZ DE FEFIÑANS, 8

CAMBADOS

VIGO

CAMBADOS

686 36 02 23

986 22 75 50

986 54 25 11

AGASALLO

PRAZA DE PONTEVEDRA, 6

PONTEVEDRA

986 84 72 57