DORA VIGIL CASTAÑÓN

Antes de saír de Bimenes, xa temos moi claro que o nome de Dora Vixil será unha porta aberta ao encontro da cultura xenuinamente asturiana. No tardamos en confirmar que é así. Instalados comodamente na casa, facemos as primeiras pesquisas e nun instante conseguimos dous resultados moi importantes: un blogue de didáctica do asturiano e unha carta publicada nun dos xornais de máxima difusión na comunidade.

Entramos no blogue e vemos que o título da entrada é inequívoco: "Na alcordanza: Dora Vigil Castañón". A publicación recolle dúas fotografías, un vídeo e un poema que leva por título "Candela" e que está dedicado a Dora, de quen se di: "Fuiste, yes y serás cabezalera". Nós lemos o poema e despois recreámonos escoitando o recitado no vídeo e acompañando o ritmo da voz coa lectura dos versos. Baixamos un pouco a vista e temos diante unha fotografía comentada. Parece que foi feita para nós, porque o conxunto resulta autenticamente Modelo Burela. A imaxe é da autoría da fotógrafa camerunesa Angele Etoundi, quen nos aclara que o seu traballo está focalizado na representación da muller negra como símbolo para transgredir os estereótipos. Aínda insiste en que pretendeu capturar a vitalidade, a forza interior e o orgullo que emana desas mulleres. Mentres lemos iso, obviamente pensamos en Antonia Semedo e nas súas compañeiras de Batuko Tabanka e das Raventolas.

O blogue da profe de Asturiano. Informacións para entender mellor a súa cultura. Gústanos. E como nos gusta, buscamos o perfil de quen o fai, mais non atopamos maneira de entrar en contacto. Resúltanos unha publicación algo unilateral, porque si podemos deixar comentarios, mais non podemos pedir información confidencial, como era este caso. Ben é certo, que esa falta de información no perfil resultou estimulante para que estudásemos o blogue con moito pormenor e mereceunos moito a pena (porque ten un moi bon informe sobre a situación actual do asturiano, unha preciosa banda deseñada moi pedagóxica e unha entrada ao dicionario da Academia). Unha boa fonte de recursos feita por unha profesora, Paz, cun currículo impresionante.

Saímos do blogue e procuramos a entrada á carta publicada no xornal. O primeiro que chama a nosa atención é a autoría do texto: Xulio Vigil Castañón. O primeiro que pensamos, loxicamente: un irmán de Dora. Con esa evidencia, comezamos a ler:

Silicosis, planta 7.ª, cuartu 728 A. Éstes fueron les últimes señes que tuvo la mio hermana Dora, la so última direición, la so postrer morada. Figúraseme que la meyor manera de despidise desti mundu ye arrodiáu de los tuyos, na to cama y selemente. Paeciera que la mio hermana nun tuvo esa suerte en dos de les tres coses, porque los suyos tuviemos con ella naquella especie de ritual onde toos morríemos un poco. Fueron y siguen siendo los díes más escuros que tuviemos na vida. Son díes nos quuna llábana grande y pesada va tapándolo too y nun dexa salir el sol. Son los momentos de la impotencia, de la desesperación y dun dolor desos quesgarrapa per dientro con mancaúres que nun sanen. Y que duelen tanto que lleguen a ser insoportables. Paezte quun dolor asina nun lu pudo sentir nenguna otra persona, cuando tanta xente hai víctima de la desgracia.

Sin embargu, estes lletres nun son pa recordar que nos dexó hai más dun mes la mio hermana Dora, ún de los cuatro pegollos de mio casa, del mio mundu, que queda irremediablemente coxu. Estes pallabres quieren ser dagradecimientu sinceru, fondu y emocionáu de tola familia, empezando per so madre Marta, so padre Mino, el so home Xurde, la so neña Nora (el meyor regalu que nos pudo dexar), Lelol so hermanu, so padrín, tolos tíos, tolos primos y yo mesmu (olvidábame de la so casi güela Gloria). Estes pallabres son dinfinita gratitú y almiración pa toles persones que tánto la ayudaron nos momentos más difíciles, igual na planta de quimioterapia, como nesa 7.ª, onde nun atopó más que sofitu, profesionalidá y consuelu. Había momentos quen vez de trabayadores del hospital de Silicosis, a ella paecíen-y ánxeles que veníen a traye-y laire que tanto necesitaba. La mio hermana descansó colos suyos abrazándola y esos trabayadores de Silicosis fixeron tolo posible pa que paeciera so casa. Agora nosotros dicímos-yos que la nuestra casa ye la suya. Y el nuestru corazón. Un abrazu.

As palabras de Xulio transmítennos moita dor, claro que si, mais tamén nos transmiten moitísima ternura, moitísimo amor á súa xente e á súa terra. Son un pranto, certo, mais son un canto á profesionalidade, ao humanismo que desprenden moitas das persoas que traballan nos servizos sanitarios. Saúde e Sensibilidade, pensamos.

Unha vez e outra lemos o texto de cabo a rabo e sentímolo noso e así o reproducimos, sen tradución, que non fai ningunha falta. Porque, como di, Anik Nandi: é a lingua do corazón.

A través de Dora, chegamos a Paz e a Xulio; e a través de Paz e Xulio chegamos a Asturias.

Iso si: desde ese momento, Xulio deixou de ser só irmán de Dora e pasou a ser simplemente Irmán.