PRESENZA DA LINGUA GALEGA NAS INSCRICIÓNS FUNERARIAS

 O xornalista David Canto presentou os mapas que recollen as porcentaxes de uso por concellos

Segundo o estudo presentado o día 15 de outubro  nos XXVI Encontros pola Normalización Lingüística, organizados polo Consello da Cultura Galega, os concellos con maior presenza de inscricións en galego nos cemiterios galegos son Rianxo (con algo máis do 20%), Porto do Son, Castro de Rei e Lourenzá (por volta do 15%).

MAPA DA PRESENZA DAS INSCRICIÓNS EN GALEGO

PORCENTAXE DE USO DAS INSCRICIÓNS EN GALEGO

No mesmo encontro, Bernardo Penabade salientou que "por fin, nos rituais funerarios o uso da lingua galega abandona o confinamento. Xa non serve aquela resposta estandarizada: “Aquí non hai nada”. Haberá máis ou haberá menos, mais haberá. E poderase saber desde cando e por iniciativa de quen".

O representante da iniciativa Modelo Burela, unha de cuxas liñas de traballo é a difusión da lingua galega neste tipo de inscricións, enfatizou que "a colleita non apareceu por xeración espontánea. É o resultado dun traballo intenso e prolongado de moitas persoas e entidades: a AFNL, co Día da Restauración da Memoria Lingüística e co En galego agora e sempre; e sempre co estímulo orientador de Xosé González Martínez, a máxima autoridade nesta materia; o Bienio Irmandiño; o apostolado de Irimia e Encrucillada; coa intervención dos diferentes servizos municipais integrados na CTNL; e mesmo co grupo Lápidas en galego, activo nas redes sociais, con intervencións moi destacadas de Estanislao Fernández de la Cigoña; Carme Varela; Soledad Pintos Peñaranda; Óscar Franco Barros; Isaac González; Miro Martínez Cerredelo e un longo etcétera".

Finalmente, agradeceu as colaboracións de Emma Pedreira, especialista, que acaba de publicar un libro dedicado a esta temática; o historiador Gerónimo Martínez, de Ortigueira; Diego Cabarcos, da Universidade da Coruña; o filólogo Brais Costas Fragueiro, da Unidade Pastoral Baredo-Belesar, de Baiona; Socorro Cea, de Melide; Mariña Area, de Cambados; Charo Baleirón, das Escolas Católicas; Rosa Espiñeira, da Escola de Arroxo (Lourenzá); Rosario Pérez Magdalena (do Consello da Cultura Galega) e do estudante Álex Quintáns, do instituto Agra de Raíces de Cee.

RADIO FOZ: ANXO RIVAS CONVERSA CON ANA FABEIRO

 Ana Belén Fraga Dorado (Alfoz; 1975) estudou Filoloxía galego-portuguesa na Universidade de Santiago de Compostela (1993-1998).

Traballa na Funeraria Fabeiro desde o ano 2000. No 2006 pasou a ocuparse tamén de Fabeiro Arte Floral S. L., unha empresa destinada nun primeiro momento ao negocio das flores. Desde 2017 é xerente do grupo.

DAVID CANTO EXPLICA A VISIÓN PANORÁMICA DO USO DA LINGUA NOS RITUAIS FUNERARIOS

 

David Canto Veiga (Castro de Rei, 1988)

Criado en Burela até a idade adulta, comecei a interesarme na situación do noso idioma e a tomar parte activa na preocupación pola normalización, por interese familiar e a través do profesorado no ensino medio. Previo ao ensino universitario participo en certames literarios como o Trapero Pardo (3º premio en 2003 na categoría de 15 a 18 anos) ou na Semana da Galiza en Braga.

Conto coa licenciatura en Xornalismo pola Universidade de Santiago de Compostela, o Grao Profesional en Gaita Galega polo Conservatorio Profesional de Vilagarcía de Arousa, así como o Mestrado de Profesorado. Na idade adulta desenvolvo de xeito interdisciplinar diversas actividades profesionais, desde o xornalismo ata o ensino musical, todas elas con forte compromiso na normalización en calquera que for o ámbito de acción. Desde 2022 traballo man a man na recompilación de datos arredor dos usos lingüísticos nos rituais funerarios, así como a difusión e coordinación dos traballos de todo o país.

Vivir e perdurar na nosa lingua

XXVI ENCONTROS PARA A NORMALIZACIÓN LINGÜÍSTICA

O Consello da Cultura anuncia unha nova edición dos Encontros para a Normalización Lingüística. Para alén de Manolo Maseda e Bernardo Penabade, integrantes da comisión técnica que preparou o programa, a Mariña estará representada polo xornalista David Canto, que participará na sesión inaugural, e por Ana Fabeiro, con tanatorios e comercios de arte floral en Foz e Lourenzá, que participa nunha das mesas de debate.

INSCRICIÓN: https://consellodacultura.gal/evento.php?id=201963

NOVOS TEMPOS

“Aquí están os nosos ósos esperando polos vosos”, di o epitafio gravado en pedra na lápida que cobre unha sepultura do cemiterio de Sofán, en Carballo; esa é tamén a advertencia que figura na entrada do camposanto de Trobo, en Begonte. Máis ca polo fondo –a evidencia de que somos mortais–, o enunciado é rechamante pola forma: amosa a reversión do cambio de idioma imposto e feito costume nas comunicacións relacionadas coa morte. Durante cinco séculos, entre o final da Idade Media e o comezo do XXI, os cemiterios dos territorios de cultura galega foron campos vedados para a expresión escrita da lingua común ás persoas defuntas e ás súas familias. Nin rastro de certas palabras, feitas tabú nese contexto: nin “fillos”, nin “netos”, nin “xenros”, nin “noras”...

Mais esta situación anómala está a mudar. Se antes do ano 2000 era difícil visualizar palabras galegas na fitas de ramos ou coroas, nas mensaxes de pésame, nas necrolóxicas ou nas campas, nos últimos anos a estabilidade lingüística vai gañando terreo. De ser raro localizar un camposanto en que houbese un epitafio confirmando o rumbo certo cara ás mil primaveras máis, pasouse a seren excepcionais os lugares en que aínda non deu entrado, mesmo que sexa en pequenas doses, o galego escrito.

Como xa vén sendo tradición, o Consello da Cultura Galega convoca no outono os Encontros para a Normalización Lingüística como un espazo de diálogo, información, reflexión e proposición. Facémolo baixo o lema Vivir e perdurar na nosa lingua e, á vista de que o cambio social está acompañado dunha mudanza cultural significativa, promovemos o diálogo entre diferentes axentes sociais. Convidamos a reflexionar sobre a importancia da lingua escollida para os actos funerarios, coa presentación dunha visión panorámica das porcentaxes de uso neste primeiro cuarto do século XXI. Na primeira das mesas pretendemos mostrar como son os rituais funerarios nas cerimonias civís e nas habituais das confesións relixiosas maioritarias. No comezo da tarde, reuniremos diversos axentes que prestan servizos funerarios que mostrarán de que recursos dispoñen as empresas para atenderen a demanda de servizos en galego. O programa de relatorios finaliza cunha mesa de traballo na que se exporán iniciativas dinamizadoras presentadas por entidades públicas e privadas.

Despois das exposicións, a xornada remata cun relatorio de campo: en camiñada polas culturas da morte no escenario urbano compostelán, conducidos por Manuel Gago.

Esta peza audiovisual compila epitafios e mandas testamentarias recollidos de fontes históricas, literarias, redes sociais e proxectos dinamizadores. De maneira especial, de En galego, agora e sempre, da Asociación de Funcionarios para a Normalización Lingüística de Galicia.